Mandren, el matkapları ile torna ve matkap tezgahlarında, matkap ucunun takıldığı çelik aparatır.
Mandrenin görevi, değişik çaplarda matkap uçlarını tezgaha kolayca takıp çıkarabilmektir.
Mandrenin bir ucunda konik bir mil vardır. Bu mil tezgah motorunun tahrik ettiği bir kovana elle bastırılarak takılır.
Çıkartılmak istendiğinde, kovan üzerindeki yarığa çelik bir kama sokulup, çekiçle kamaya vurulur.
El matkaplarında mandren matkap gövdesine sabitlenmiştir.
Mandrenin diğer ucunda açılıp kapanan çeneler vardır.
Matkap ucu çenelerin arasindaki deliğe sokularak çeneler kapatılır ve sıkılır.
Çeneleri kapatmak ve sıkmak için mandren gövdesinde bulunan bir deliğe, özel mandren anahtarının sokulup çevrilmesi gerekir.
Bugünün mandren tasarımlarıyla yüz sene önceninkiler arasında pek bir fark yoktur.
Söküp takma sistemleri bazı özel tezgahlarda farklı olsa da piyasadaki genel amaçlı tezgahların hemen hemen tamamında aynıdır.
Halk arasında mandren anahtarına da mandren denilir. Mandren ve mandrake arasında isim benzerliğinden başka bir bağ yoktur.